بررسی نقش تربیتی پرسش گری در قرآن کریم

تعاملات روزمره نشان می دهد که پرسش علاوه بر آن که به عنوان ابزاری برای دانستن به کار می رود برای انتقال مطلب به مخاطب نیز استفاده می شود. چرا که پرسش به دلیل ارتباط تنگاتنگ با تفکر، از تأثیرگذاری فراوانی نیز برخوردار است. قرآن کریم نیز در کنار سایر روشهای تربیتی خود، ار زوش پرسشگری به عنوان یک ابزار تربیتی استفاده کرده است. در واقع مسئله پژوهش حاضر این است که خداوند متعال چگونه از روش پرسشگری به عنوان یک ابزار تربیتی برای هدایت و تربیت بندگان استفاده می کند. هدف در این تحقیق بررسی نقش تربیتی پرسشگری و تبیین مولفه های تربیتی، بررسی مخاطبین روش تربیتی پرسشگری، جهت گیری محتوای تربیتی پرسشگری و اهداف تربیتی روش پرسشگری در قرآن کریم است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که می توان مخاطبین پرسش های تربیتی خداوند در قرآن کریم را به چهار گروه تقسیم کرد: گروه اول انبیا و پیامبران، گروه دوم عموم انسانها، گرو سوم مومنین و گروه چهارم شامل کفار، مشرکین، منافقین، گناهکاران و شیطان است. براساس بررسی های به عمل آمده پرسش های موجود در قرآن کریم حدود 1556 می باشند. ضمن آشنایی با انواع پرسش در قرآن کریم، آن دسته از پرسشهای تربیتی خداوند بر بندگانش را دنبال می کنند که تعدادشان در حدود 1315 پرسش می باشند بیش از همه مورد بررسی قرار می گیرند. قطعاً خداوند دانا از این پرسش ها، اهدافی حکیمانه ای را برای هدایت و راهنمایی بندگان خود درنظر داشته است. که با مراجعه به تفاسیر مختلف این اهداف و نکات تربیتی در حدّ بضاعت پژوهشگر استخراج شده است. کلید واژه ها و مفاهیم: 1. نقش: مفهوم نقش یک مفهوم میان رشته ای است. روانشناسان نقش را شخصیت در حقیقت کارکرد بیرونی خود تعریف می کنند و در کل نقش شامل نگرشها، ارزش ها و رفتاری است که از سوی جامعه به فرد داده می شود. (پایگاه اینترنتی استان تهران). 2. تربیت: در فارسی به معنای پروراندن و آموختن ادب و اخلاق به کسی (مصطفوی ـ حسن التحقیق فی کلمات القرآن الکریم: ج4ص24) ایجاد کردن تدریجی چیزی تا رسیدن آن به سر حد کمال (مفردات ـ ص 26). 3. تبیین: بیان کردن ـ آشکار ساختن ـ توضیح و تفسیر کردن (دهخدا ـ علی اکبر). 4. پرسشگری: واژه ای است مرکب از «پرس» فعل مضارع از مصدر «پرسیدن» باضافه پسوند «ش» که می شود «پرسش» ـ پرسش یعنی پرسیدن، اقترح، استفسار، تحقیق و پژوهش و پسوند «گری» حالت و چگونگی را نشان می دهد و گاه به تناسب جایگاه مبالغه و پذیرفتن و هوادار بودن را می رساند. لذا پرسشگری یعنی حالت پرسندگی و استطلاع داشتن یا داشتن صفت فراوان پرسیدن یا علاقه به پرسیدن (احمدی گیوی، حسن ـ دستور زبان فارسی ـ انتشارات فاطمی ـ 1370 ـ چاپ نهم. 5. مولفه های تربیتی: عناصر یا شاخص ها یا ویژگی هایی که در کنار هم باعث معرفی و اکمال مفهوم تربیت می شوند. ناگفته نماند تفاسیری که در این تحقیق به آنها اشاره شده است با استفاده از « نرم افزار جامع تفاسیر نور» صورت گرفته که در این نرم افزار یکصد و هشتاد و سه عنوان تفسیر فارسی و عربی به صورت جامع همراه با ترجمه وجود دارد که باعث شده دسترسی پژوهشگر به منابع تفسیری آسان تر گردد. امید است با استعانت از خداوند متعال و توجّهات حضرت ولی عصر روحی فدا و هدایت اساتید بزرگوار، حق مطالب اداء گردد. انشاءالله